Rajd Pamięci lotnika RAF i żołnierzy Obwodu Łańcut AK

  Po zmianie terminu, z uwagi na niekorzystne warunki pogodowe w maju, w sobotę 7 czerwca 2025 r. w historycznym rajdzie wzięło udział około sześćdziesięciu uczestników. Na 45. Powiatowy Rajd Rowerowy Łańcut-Smolarzyny-Budy Łańcuckie-Rogóżno w hołdzie żołnierzom Obwodu Łańcut Armii Krajowej i alianckiemu lotnikowi ukrywającemu się w latach niemieckiej okupacji w regionie łańcuckim, przyjechali rowerzyści z naszego powiatu i ościennych. W imieniu Starosty Łańcuckiego Adama Krzysztonia rajd otworzył i przywitał wszystkich kolarzy Robert Kochman Sekretarz Powiatu Łańcuckiego. W rajdzie uczestniczył też Radny Członek Zarządu Powiatu Łańcuckiego Marian Kurek, który dołączył do peletonu po postoju w Szkole Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Białobrzegach. Po blisko 40 km trasie rajdowiczów pilotował Bogdan Kuźniar z Łańcuckiego Towarzystwa Cyklistów.
  Zanim rajdowicze ruszyli przez podniesioną bramę Powiatowego Szpitala Św. Michała Archanioła, Adam Fryń Kierownik Działu Techniczno-Gospodarczego Centrum Medycznego w Łańcucie opowiedział uczestnikom rajdu o najstarszych obiektach szpitalnych, które ostatnio zostały wyremontowane i zaadaptowane dla potrzeb opieki długoterminowej. Budynki szpitalne po byłych oddziałach chirurgii, ginekologii, położnictwa i neonatologii służą obecnie dla Zakładu Opiekuńczo-Pielęgnacyjnego w Łańcucie.
  Następnie Janusz Jankowski obecny właściciel „Domu pod Bocianami” w Łańcucie, na którym została umieszczona tablica upamiętniająca ukrywanych alianckich żołnierzy, przypomniał wojenną historię łańcuckiej rodziny Józefa Rzucidło. Więcej wojennych historii opowiedział Krystian Tryniecki, który podkreślił konieczność upamiętniania bohaterskiej postawy Polaków, niosących pomoc alianckim żołnierzom, przez wiele, długich miesięcy okupacji niemieckiej. Na postoju w Smolarzynach, przy dawnej gajówce Jakuba Deca, w której ukrywał się sierżant Walter Davis, radiotelegrafista z rozbitego brytyjskiego samolotu Halifax JP 224. Dwa tygodnie wcześniej z inicjatywy Grupy Rekonstrukcji Historycznych „ORDON”, została odsłonięta tablica zatytułowana „Ocalić brytyjskiego lotnika”. O podobną tablicę "ORDON" zadbał też przy „Krzyżu Partyzantów” w „Księżej Górze” w Budach Łańcuckich na białobrzeskim szlaku rowerowym. Uczestnik rajdów pamięci Józef Stańko przypomniał tragiczną historię pacyfikacji swoje rodzinnej Woli Zarczyckiej, gdzie 20 czerwca 1943 r. Niemcy zamordowali 76 mężczyzn, za udzielaną pomoc partyzantom. Na postojach Edward Krauz przy korniaktowskich stawach i w budziańskich lasach przygrywał na organkach odpoczywającym rajdowcom, a na koniec udzielił wywiadu dla Radia VIA. Zaś przy kaplicy św. Huberta o tradycjach myśliwski z czasów ordynacji hrabiów Potockich opowiedział Robert Kochman. Regionalista Waldemar Ostrowski przy grobie Teofila Szumańskiego na cmentarzu w Budach Łańcuckich upomniał się o godne upamiętnienie tego kartografa zasłużonego dla kraju, przy wytyczaniu granic II Rzeczypospolitej Polskiej. Bohatera walk z ukraińskimi żołnierzami w listopadzie 1918 roku we Lwowie, a od stycznia 1919 r. uczestnika konferencji pokojowej w Paryżu, porządkującej Europę po I wojnie światowej. Kreślone przez niego mapy były podstawą wyznaczania granic niepodległej Polski.
  Dużą niespodzianką była prezentacja pięciu samolotów w Rogóżnie przez członków Klubu Sportowego Lotniczego Stowarzyszenia Ziemi Łańcuckiej Jerzego Stryczka i pilota Artur Przybyła. Niektórzy z uczestników rajdu mogli też zobaczyć ćwiczenia helikoptera na pobliskim lotnisku, a nawet umówić się na przelot.
  Po drodze do Ośrodka Kultury w Rogóżnie, kolarze minęli powstałe w listopadzie 2024 r., upamiętnienie żołnierzy z warszawskiego batalionu „Zośka” i łańcuckiego Obwodu Armii Krajowej, bohaterów konspiracyjnej „Akcji Jula”.
  Na zakończenie gorący posiłek dla zmęczonych rajdowiczów przygotowali Irena i Ryszard Kucha. Gości przywitała Grażyna Czarny Kierownik Gminnego Ośrodka Kultury w Rogóżnie. Wśród tych, którzy dotarli na metę rajdu Piotr Władyka, Ewa Koralewicz i Monika Zuba-Kumek rozlosowali nagrody, ufundowane przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, NSB Sport Serwis, Burmistrza Miasta Łańcuta, Wójta Gminy Łańcut, Wójta Gminy Białobrzegi oraz Starostwo Powiatowe w Łańcucie. Patronat medialny po raz kolejny sprawowało rzeszowskie Radio VIA.
  Rajd był nie tylko sportowo rekreacyjnym wydarzeniem, ale przede wszystkim hołdem dla żołnierzy Obwodu Łańcut Armii Krajowej oraz alianckiego lotnika, sierżanta Waltera Davisa, który w czasie II wojny światowej ukrywał się na terenie powiatu łańcuckiego.
opracował: Robert Kochman
zdjęcia: Robert Kochman, Michał Koczura, Ewa Koralewicz