Eugeniusz Szylar laureatem Nagrody Starosty Łańcuckiego'2024

XXIII edycja - 28 września 2024 r.

  Eugeniusz Szylar ur. 12.01.1932 r. w Markowej, gdzie rodzice Antoni i Dorota prowadzili gospodarstwo rolne, w którym mieszkał z czwórką rodzeństwa Zofią, Heleną, Franciszkiem i Janiną. Od stycznia 1943 do lipca 1944, w czasie niemieckiego terroru wobec obywateli Polski, w ich gospodarstwie schronienie znalazła żydowska rodzina Weltzów: Miriam oraz jej dzieci Moniek, Abraham, Reśka, Aron i jego żona Shirley z czteroletnim dzieckiem Leonem. Za pomoc Żydom niemiecki okupant groził śmiercią całej rodzinie. Gdy 24 marca 1944 r. w Markowej żandarmi niemieccy zamordowali dziewięcioosobową rodzinę Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ośmiu ukrywających się u nich Żydów, Szylarowie wytrzymali tę presję, choć zbrodnia miała miejsce o kilkaset metrów od ich domu. Pomimo niebezpieczeństwa Szylarowie uratowali siedmioro Żydów i długotrwała pomoc, trwająca 18 miesięcy, zakończyła się sukcesem. Ukrywanie tak licznej grupy Żydów wymagało zaangażowania całej rodziny. Jako 11-12 letni chłopiec donosił im jedzenie przygotowane przez matkę, uprzedzał o niebezpieczeństwach, czy przekazywał sygnały ukrywającym się Żydom, by zachowywali ostrożność, gdy w gospodarstwie pojawiali się sąsiedzi lub goście.
  Obecnie od kilkunastu lat jest świadkiem historii, który współpracuje z Instytutem Pamięci Narodowej, Instytutem Pileckiego oraz Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. W Zagrodzie Muzeum Wsi Markowa od 1 września 2021 r. dla zwiedzających została udostępniona Chata Szylarów z skonstruowaną na strychu kryjówką, gdzie ukrywali się Weltzowie przed niemieckim aparatem represji.
  Prezydent RP Andrzej Duda 17 marca 2016 r. w Sali Balowej Muzeum-Zamku w Łańcucie wręczył mu Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za bohaterską postawę i niezwykłą odwagę wykazaną w ratowaniu życia Żydom podczas II wojny światowej, za wybitne zasługi w obronie godności człowieczeństwa i praw ludzkich.
  W Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – polskie święto państwowe obchodzone 24 marca - w rocznicę zbrodni w Markowej - został on uhonorowany przez Prezydent RP Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości przekazanym mu za zasługi dla Niepodległej, 24 marca 2019 r. na placu przed Muzeum Ulmów w Markowej. Fundacja im. Rodziny Ulmów SOAR w dniu 17 września 2024 r. w Rzeszowie wręczyła mu Medal RATUJĄCYM ŻYCIE. Jest laureatem XXII edycji Nagrody Starosty Łańcuckiego Statuetki Świętego Michała Archanioła, którą otrzymał 28 września 2024 r. w Łańcucie.
Tekst i zdjęcia Robert Kochman